Grzegorz Madej
Mimo, że po ostatnich prywatnych właścicielach budowla nazywana jest Zamkiem Książąt Sułkowskich, to jeszcze dekadę temu niewiele o nich wiedzieliśmy. Kolejnym w długości gospodarowania na bielskim zamku był węgiersko-słowacki ród Sunneghów, który został całkowicie zapomniany u współczesnych mieszkańców Bielska-Białej. W imieniu szesnastu naukowców z Czech, Polski, Słowacji i Węgier zapraszamy na konferencję przywracającą pamięć o magnatach władających Bielskiem i okolicami przez 132 lata. W programie koncert w kaplicy zamkowej.
Siedzibą główną Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej jest najstarsza murowana budowla naszego miasta, czyli stojący w jego centrum zamek, którego początki związane są z dobrze poznanym przez badaczy książęcym rodem Piastów cieszyńskich.
Władcy na bielskich włościach
Niestety, w czasach komunistycznych ich historia była nadmiernie eksploatowana na niekorzyść innych rodów magnackich, niesłusznie kojarzonych ogólnikowo wyłącznie z tzw. kulturą niemiecką – panujących na bielskim zamku po 1572 roku Promnitzów (1572-1582), Schaffgotschów (1582-1592), Sunneghów (1592-1724), Solmsów (1728-1742), Haugwitzów (1742-1752) i Sułkowskich (1752-1945).
Przełom polityczny w roku 1989 niewiele zmienił w tej materii, a wydana w roku 2010 czterotomowa monografia miasta w niewielkim stopniu wzbogaciła naszą wiedzę na ich temat.
Czytaj na ten temat: Majestatyczne zamki na Trójstyku. Unikalna wycieczka szlakiem bielskich magnatów ZDJĘCIA i FILM
Mimo, że po ostatnich prywatnych właścicielach budowla współcześnie nazywana jest Zamkiem Książąt Sułkowskich, to jeszcze dekadę temu niewiele o nich wiedzieliśmy. Na szczęście, w ostatnich latach ród ten doczekał się dużego projektu badawczego zwieńczonego m.in. wystawą monograficzną (2014-2015), konferencją naukową (2015), obszerną dwutomową publikacją opisującą przeszłość bielskiej gałęzi rodu (2018, 2024), remontem Kaplicy Zamkowej Świętej Anny będącej ich mauzoleum (2019-2021) oraz poświęceniem ich historii dwóch sal ekspozycji stałej muzeum (2021).
Zapomniany ród magnacki
Kolejnym w długości gospodarowania na bielskim zamku był protestancki, węgiersko-słowacki ród Sunneghów, który w wyniku upływu czasu, zmian historycznych i cywilizacyjnych został całkowicie zapomniany u współczesnych mieszkańców Bielska-Białej. Z tych samych powodów nie cieszyli się dotychczas większą uwagą badaczy, co znajduje odzwierciedlenie w skromnej bibliografii tematu.
Nadarzająca się w tym roku 300. rocznica śmierci Juliusza Gottlieba Sunnegha (1665-1724), ostatniego przedstawiciela bielskiej linii rodu, stała się pretekstem dla zainicjowania w Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej nowego projektu badawczego.
Chcąc przywrócić pamięć o władającym Bielskiem i okolicami przez 132 lata protestanckim rodzie Sunneghów (czes. Sunegh, niem. Sunnegk, słow. Suňog, węg. Szunyogh), postanowiliśmy zorganizować międzynarodową konferencję naukową, której nadaliśmy tytuł Śląska linia rodu Sunneghów na Państwie Bielskim (1592-1724). W 300. rocznicę śmierci Juliusza Gottlieba Sunnegha (1665-1724), ostatniego przedstawiciela rodu na Państwie Bielskim.
Przełomowa konferencja w Bielsku-Białej
Podczas dwudniowej konferencji zostanie zaprezentowanych siedemnaście wykładów przez szesnastu naukowców z Czech, Polski, Słowacji i Węgier, krajów, z których historią nierozerwalnie związany jest magnacki ród Sunneghów (wykłady w językach narodowych):
• Andrea Paráčová (Kysucké múzeum, Słowacja)
História rodu Suňogovcov v 15.-16. storočí – po sobáš Jána s Agnes a Juraja so Žofiu Listi
• Grzegorz Madej (Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej)
Sunneghowie z Budatína na państwie bielskim (1592-1724). Zarys historyczny
• Radim Jež (Muzeum Těšínska, Czechy)
Sunegové z Jesenice a těšínští Piastovci. Komplikované vztahy tří generací dvou rodů od 60. let 16. století do poloviny 17. století
• Bálint Ugry (Institute of Art History of the Hungarian Research Network, Węgry)
János Szunyogh in Rome (1618-1619)
• Martin Chmelík (Oravské Múzeum Pavla Országha Hviezdoslava, Słowacja)
Sunyogovcoch – dedičoch rodu Thuzo a ich mieste v dejinách Oravského hradu a panstva
• Arkadiusz Kuzio-Podrucki (Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach)
Gabriel Henckel (1609-1666) – szwagier Sunneghów – i jego krąg rodzinny
• Jiří Brňovják (Ostravská univerzita, Czechy)
Říšská hrabata von Solms ve Slezsku – nástupci Sunneghů na zámku v Bielsku
• Jan Paweł Borowski (Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie)
Między Scyllą a Charybdą. Państwo Bielskie w tzw. okresie duńskim wojny trzydziestoletniej
• Wacław Gojniczek (Uniwersytet Śląski w Katowicach)
Sąd pana stanowego w bielskim mniejszym państwie stanowym
• Bożena Chorąży i Bogusław Chorąży (Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej)
Zamek w Bielsku w czasach panowania Sunneghów (1592-1724)
• David Pindur (Muzeum Těšínska, Czechy)
XVII- i XVIII-wieczne fundacje Sunneghów na rzecz szpitala w Bielsku
• Michael Morys-Twarowski (Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie)
Genealogia Jerzego Trzanowskiego
• Daniel Spratek (Komisja historyczna Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania)
Życie i twórczość Jerzego Trzanowskiego w okresie bielskim
• Janusz Spyra (Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie)
Żydzi w Bielsku za panowania Sunneghów
• Piotr Kenig, współpraca Grzegorz Madej (Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej)
Wojskowi w Bielsku w czasach ostatniego z rodu Sunneghów, w świetle miejscowych ksiąg metrykalnych (1684-1724)
• Janusz Spyra (Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie), Grzegorz Madej (Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej)
Włosi w służbie bielskich Sunneghów. Przypadek rodziny Casteldemuro
• Grzegorz Madej (Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej)
Testament Juliusza Gottlieba Sunnegha z 19 sierpnia 1724 roku, ostatniego przedstawiciela rodu na państwie bielskim
Koncert w kaplicy – rezerwacja miejsc
Pierwszy dzień konferencji zwieńczy wydarzenie kulturalne poświęcone Jerzemu Trzanowskiemu, nadwornemu kapelanowi Jana II Sunnegha. W Kaplicy Zamkowej Świętej Anny odbędzie się koncert kameralny Muzyka w czasach Jerzego Trzanowskiego, który wykona Capella Augustana (w programie J. Trzanowski, M. Praetorius, S. Scheidt). Koncert realizowany będzie w ramach trwającego już Festiwalu Muzycznego im. Jerzego Trzanowskiego na Śląsku Cieszyńskim Cithara Sanctorum Silesia 2024.
Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc udział w konferencji i koncercie musieliśmy objąć rezerwacją. O wolne miejsca, których pozostało już niewiele, proszę pytać w Dziale Marketingu i Organizacji Wydarzeń Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej pod numerami telefonów 33 811 04 25 lub 508 358 823 – od poniedziałku do piątku w godz. 7:00-15:00.
Swoistym przedłużeniem konferencji będzie towarzysząca jej wystawa czasowa Sunneghowie z Budatína na Państwie Bielskim (1592-1724). W 300. rocznicę śmierci Juliusza Gottlieba Sunnegha, ostatniego przedstawiciela rodu na bielskim zamku, która dla zwiedzających będzie dostępna od 14 listopada do 31 grudnia 2024 roku.
Spacer w rejonie Bielskiego Syjonu
Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym Prezydenta Bielska-Białej oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Zaprezentowane wykłady zostaną zebrane w pokonferencyjnym tomie, który Muzeum planuje wydać w drugiej połowie 2025 roku.
Organizatorzy wydarzenia żywią nadzieję, że konferencja stanie się inspiracją do dalszych, pogłębionych badań nad historią rodu Sunneghów.
Dr Grzegorz Madej – Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej
***
W ramach festiwalu Citara Sanctorum Silesia w niedzielę, 10 listopada odbędzie się spacer w rejonie Bielskiego Syjonu oraz Starówki, który przeniesie uczestników w miejsca związane z działalnością ks. Jerzego Trzanowskiego. Będzie też pretekstem do poznania jego dziejów oraz ciekawostek z historii Bielska. Przekonamy się, czy pamięć o tej wybitnej postaci przetrwała i jak się zapisała w naszym mieście. Sięgniemy do spuścizny literackiej poprzedników oraz następców słowiańskiego Lutra. Znajdzie się także coś dla miłośników starych ksiąg – obiecuje Andrzej Czauderna, który będzie naszym przewodnikiem. Początek spaceru o godz. 15.00 przy Studni Pastorów na placu Lutra.
12
0
0 komentarzy